Szpotawość kolan to okoliczność w której to staw kolanowy zapada się do boku- do zewnętrznej strony. W przypadku gdy szpotawość tyczy się obu kończyn dolnych będą one układały się w swoisty sposób.
Co się dzieje gdy kolano okazuje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa porusza się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując należyte ułożenie. Jakość owego ślizgu okazuje się być dobra dlatego, że kolano jest stabilizowane:
od bocznej strony za pomocą:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej z kolei stabilizację dają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Należyte ustawienie kości w stosunku do siebie będzie istotne do pracy powyżej opisanych struktur. Wówczas gdy jednakże kolano ucieka do boku (szpotawość) zaburza to ustawienie łąkotki bocznej, która nie ślizga się dobrze, napięcie torebki stawowej jak również więzadeł po stronie zewnętrznej, nieprzyjaźnie wpływa na pracę mięśni położonych w tejże okolicy.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i jest bardziej podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to uszkodzeniem więzadeł pobocznych czy też chociaż zniszczeniu łąkotki.
Należy dodać, iż jeżeli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostaje poszerzona, to po stronie przyśrodkowej- najprawdopodobniej dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- takowa sytuacja zwielokratnia niebezpieczeństwo urazu łąkotki przyśrodkowej !

Z jakiej przyczyny kolano jest szpotawe ?
To zasadnicze pytanie jakie warto sobie zadać zanim przystąpimy do rehabilitacji.
Przyczyn może okazać się wiele- niewłaściwe ustawienie kości względem siebie, osłabienie aparatu więzadłowego w kolanie, wadliwe ustawienie miednicy, lub nawet wadliwe ustawienie stawu skokowego.

Z różnych czynników kość udowa jest w stanie się zrotować względem kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym uczynić ?
Aby wziąć się za naprawianie takiego typu dolegliwości przychodzi w pierwszej kolejności odszukać przyczynę tego stanu rzeczy. Żeby to uczynić wolno nam wykonać wykonać:
-testy więzadeł kolana- tak by stwierdzić czy jest przyzwoicie stabilizowane,
-testy mięśniowe- iżby zorientować się czy napięcie mięśni jest prawidłowe,
- testy łąkotek- by ustalić czy pracują należycie i są dobrze ustabilizowane,
-należy ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej niewłaściwe ustawienie będzie w stanie powodować skręcenie podudzia wobec kości udowej,
-wskazane jest stwierdzić położenie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie zdołają prowokować skręcenie kości udowej wobec kości podudzia.

Po pierwsze dokładne diagnozowanie.
Wówczas gdy już zobaczymy, iż coś jawi się być nie tak, że kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, czy też dziecko skarży się na ból postanawiamy udać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, choć ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Tym samym też wydaje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tutaj zazwyczaj rodzi się pierwsze zaskoczenie, dlatego, że do lekarza specjalisty zwykle oczekuje się w kolejce i to całkiem sporo. Na takiej wizycie lekarz winien zdefiniować problem, a, także jego źródło- jako że to jest istotne w procesie rehabilitacji. Powinien zbadać postawę dziecka, ocenić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale także wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Przychodzi sprawdzić również stabilność poszczególnych stawów i działanie więzadeł. Jeśli już odbędziemy taką wizytę, lekarz przebada dziecko i znajdzie problem jakim są szpotawe kolana przypuszczalnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W tego typu skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” a, także, jakiego typu dzialania przeprowadzić, z reguły okaże się to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, plus fizykoterapia. Tu rodzi się pierwszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę patologii a dla rehabilitanta wystawia jedynie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd nasz rehabilitant ma mieć pojęcie jakie to ćwiczenia ? W końcu rodzaj wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy występuje przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano wykazują za niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wobec tego ćwiczenia będą wyglądały całkowicie odmiennie. https://redirect.qxa.pl/fizjoterapeuta-sanok wobec tego pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien samodzielnie przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W czasie ćwiczeń.
Gdy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej powinniśmy się upewnić, że robi adekwatne ćwiczenia ! Nierzadko bowiem przydaża się tak, że przez natłok pracy i pacjentów wykonuje się takową gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które posiadają odmienne schorzenia. Wypada więc postawić pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma przeprowadzać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Oczywiście, że nie. Tego typu przypadki muszą być organizowane pojedynczo, mieć indywidualnie dopasowane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć liczne przyczyny z przekonaniem możemy stwierdzić, iż dwie osoby mające szpotawe kolana mogą wykonywać inny typ ćwiczeń bowiem przyczyna ich problemu jest inna !
Co mam zrobić jeśli moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z wspomnianego tekstu warto wyciągnąć jeden wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu pozyskania stosownej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, lub możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.